Tiểu đường tuýp 1 là gì? Tiểu đường tuýp 1 là nặng hay nhẹ?

Tiểu đường tuýp 1 là một bệnh lý mạn tính xảy ra khi hệ miễn dịch phá hủy các tế bào tạo ra insulin trong cơ thể. Vậy, tiểu đường tuýp 1 là nặng hay nhẹ? Làm sao để quản lý tốt và ngăn chặn các biến chứng một cách hiệu quả? Mời bạn đọc hãy cùng theo dõi những thông tin chi tiết được cung cấp thông qua bài viết dưới đây

1. Tổng quan về tiểu đường tuýp 1

Đái tháo đường (Diabetes Mellitus) là một bệnh mãn tính về rối loạn chuyển hóa, trong đó nồng độ glucose trong máu cao hơn so với mức bình thường do cơ thể không sản xuất đủ insulin hoặc sử dụng insulin không hiệu quả.

Insulin là một hormone được tuyến tụy tạo ra, có nhiệm vụ đưa đường từ máu vào tế bào để cung cấp năng lượng. Nếu insulin bị thiếu hụt hoặc hoạt động kém, đường sẽ tích tụ trong máu, làm tăng đường huyết và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được kiểm soát tốt.

Tiểu đường tuýp 1 là một chứng rối loạn tự miễn dịch, xảy ra khi hệ miễn dịch nhầm lẫn tấn công các tế bào beta trong tuyến tụy, nơi chịu trách nhiệm sản xuất insulin. Insulin đóng vai trò vận chuyển glucose từ máu vào tế bào, nơi glucose được sử dụng để tạo năng lượng. Khi các tế bào này bị phá hủy, cơ thể mất đi khả năng sản xuất insulin, dẫn đến sự tích tụ đường trong máu và gây ra tình trạng tăng đường huyết.

Hiện tại, nguyên nhân chính xác gây ra bệnh tiểu đường tuýp 1 vẫn chưa được làm rõ hoàn toàn. Tuy nhiên, có nhiều giả thuyết cho rằng bệnh có thể bắt nguồn từ các yếu tố sau:

• Liên quan đến gen: Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng hơn 90% người mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 mang các biến thể gen HLA-DR3 và HLA-DR4.
• Nhiễm virus: Một số loại virus, đặc biệt là nhóm enterovirus, có khả năng kích thích sự phát triển của tiểu đường tuýp 1 bằng cách gây rối loạn chức năng hệ miễn dịch, dẫn đến việc tấn công nhầm các tế bào sản xuất insulin.
• Kháng thể tự miễn dần phá hủy tế bào beta: IAA, IA2, anti GAD, ICA, ZnT8 – Ab.

Bệnh thường khởi phát nhanh chóng với các triệu chứng nghiêm trọng, bao gồm:

• Khát nước nhiều: Do lượng đường trong máu cao, cơ thể cố gắng đào thải đường dư thừa thông qua nước tiểu, gây ra mất nước, khiến bệnh nhân liên tục cảm thấy khát và đi tiểu nhiều lần.
• Ăn nhiều nhưng sụt cân: Dù ăn nhiều, cơ thể không thể sử dụng glucose để tạo năng lượng, nên phải phân giải cơ và mỡ dự trữ, dẫn đến giảm cân không rõ nguyên nhân.
• Mệt mỏi, uể oải: Do thiếu năng lượng vì tế bào không hấp thụ được glucose.
• Mờ mắt: Nồng độ đường trong máu tăng cao dẫn đến sự xâm nhập của glucose vào thủy tinh thể, nơi glucose chuyển hóa thành sorbitol, kéo nước vào gây phù nhẹ thủy tinh thể, làm giảm thị lực.
• Khó lành vết thương: Lượng đường cao làm suy giảm chức năng của hệ miễn dịch và làm chậm quá trình phục hồi của các vết thương nhỏ.

2. Tiểu đường tuýp 1 là nặng hay nhẹ?

Nhiều người thường lầm tưởng về việc tiểu đường tuýp 1 nặng hơn hay nhẹ hơn so với tiểu đường tuýp 2. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, mức độ nghiêm trọng giữa tiểu đường tuýp 1 và tuýp 2 không liên quan trực tiếp đến nhau.

Cả hai loại đều liên quan đến tình trạng tăng đường huyết trong cơ thể, nhưng nguyên nhân gây bệnh lại khác nhau. Tiểu đường tuýp 1 chủ yếu xuất phát từ rối loạn tự miễn dịch, các yếu tố di truyền và tác động từ môi trường, trong khi tiểu đường tuýp 2 thường liên quan đến lối sống ít vận động, chế độ ăn uống thiếu rau xanh nhưng thừa tinh bột, đường và thực phẩm chế biến. Bệnh nhân tiểu đường tuýp 1 cần điều trị bằng cách tiêm insulin hoàn toàn, trong khi tiểu đường tuýp 2 có thể được điều trị bằng thuốc uống.

Dù là tiểu đường tuýp 1 hay tuýp 2, nếu được thăm khám và điều trị sớm tại các cơ sở y tế uy tín, người bệnh hoàn toàn có thể duy trì sức khỏe tốt, kiểm soát bệnh lâu dài và giảm thiểu các biến chứng nguy hiểm.

Nếu không được điều trị hoặc kiểm soát tốt, tiểu đường tuýp 1 có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, bao gồm:

Biến chứng cấp tính

• Hạ đường huyết: Xảy ra khi lượng đường trong máu giảm xuống quá thấp, thường là do tiêm insulin quá liều, bỏ bữa ăn, ăn ít hơn bình thường hoặc vận động quá gắng sức. Các triệu chứng bao gồm: run rẩy, đổ mồ hôi, tim đập nhanh, cảm giác đói cồn cào, chóng mặt, lú lẫn, dễ cáu gắt và có thể dẫn đến co giật, mất ý thức nếu không được xử lý kịp thời.
• Nhiễm toan ceton do đái tháo đường: Xuất hiện khi không có đủ insulin, cơ thể buộc phải đốt cháy chất béo để tạo năng lượng, sản sinh ra các chất độc hại gọi là ceton. Ceton tích tụ trong máu làm tăng độ axit của máu, gây ra các triệu chứng như: buồn nôn, nôn mửa, đau bụng, thở nhanh và sâu, hơi thở có mùi táo thối, lú lẫn và có thể dẫn đến hôn mê, thậm chí tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Biến chứng mạn tính

• Biến chứng mạch máu nhỏ: Khi đường huyết không được duy trì ở mức ổn định, sự lưu thông máu bị cản trở, dẫn đến tổn thương các mạch máu và ảnh hưởng tiêu cực đến các cơ quan như mắt, thận và hệ thần kinh.
• Biến chứng mạch máu lớn của tiểu đường tuýp 1 cũng rất nguy hiểm, dẫn đến một số bệnh như: bệnh động mạch ngoại biên, đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, đột quỵ, tăng huyết áp, xơ vữa động mạch…

3. Cách phòng ngừa các biến chứng của tiểu đường tuýp 1?

Dưới đây là một số biện pháp giúp ngăn ngừa các biến chứng của tiểu đường tuýp 1 và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh:

• Chế độ ăn uống khoa học: Bổ sung các thực phẩm giàu chất xơ, rau xanh, trái cây và thực phẩm giàu protein. Giảm tiêu thụ tinh bột, đường, cũng như các loại thực phẩm giàu chất béo.
• Thường xuyên kiểm tra chỉ số đường huyết: Sử dụng máy đo đường huyết để theo dõi hàng ngày hoặc theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Tiêm insulin đúng liều: Người bệnh cần tuân thủ đúng liều lượng và lịch trình tiêm insulin theo chỉ định của bác sĩ để duy trì mức đường huyết ổn định.
• Tập thể dục thường xuyên: Hoạt động thể chất giúp cơ thể sử dụng insulin hiệu quả hơn, cải thiện sức khỏe tim mạch và kiểm soát cân nặng. Tuy nhiên, cần trao đổi với bác sĩ về loại hình và mức độ luyện tập phù hợp với tình trạng sức khỏe cá nhân.
• Hạn chế căng thẳng và stress: Stress có thể ảnh hưởng đến mức đường huyết. Thực hành các phương pháp thư giãn như yoga, thiền, hít thở sâu, đọc sách, nghe nhạc hoặc dành thời gian cho các sở thích cá nhân.
• Khám sức khỏe định kỳ: Thăm khám sức khỏe định kỳ để kiểm tra tình trạng sức khỏe, giúp phát hiện sớm các biến chứng và điều chỉnh kế hoạch điều trị khi cần thiết.

Trên đây là những thông tin giúp giải đáp thắc mắc về việc tiểu đường tuýp 1 là nặng hay nhẹ. Như đã thấy, tiểu đường tuýp 1 là một bệnh mạn tính và khá nghiêm trọng, do cơ thể mất khả năng sản xuất insulin.

Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm và kiểm soát tốt bằng cách sử dụng insulin, duy trì chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh, người bệnh hoàn toàn có thể sống khỏe mạnh và hạn chế các biến chứng. Việc tuân thủ điều trị và theo dõi đường huyết thường xuyên là yếu tố then chốt để kiểm soát bệnh hiệu quả.